Χρυσομῆτρις

Από τον Αριστοτέλη η πρώτη αναφορά, στο έργο του "Τῶν περὶ τὰ ζῷα ἱστοριῶν" στο όγδοο βιβλίο (το έργο έχει 10 βιβλία) ως «χρυσομῆτρις».
Χρυσομῆτρις, από αυτό το υπέροχο κίτρινο στο φτερό που όταν πετάει γίνεται χρυσός

«τὰ δὲ τοιάδε ἀκανθοφάγα, ἀκανθίς, θραυπίς, ἔτι ἡ καλουμένη χρυσομῆτρις. Ταῦτα γὰρ πάντα ἐπὶ τῶν ἀκανθῶν νέμεται, σκωλήκα δ' οὐδὲν οὐδ' ἔμψυχον οὐδέν· ἐν ταὐτῷ δὲ καθεύδει καὶ νέμεται ταῦτα» (αν και κάνει λίγο λάθος στις διατροφικές συνήθειες).

Από τον Αριστοτέλη και η σημερινή αγγλική ονομασία Goldfinch.

Στο Βυζάντιο συμβόλιζε την αγάπη για τον Χριστό. Ο θρύλος λέει πως το κόκκινο χρώμα στο πρόσωπό της προέρχεται από το αίμα του Χριστού. Η αγάπη της για το αγκάθι είναι γνωστή. Τραβώντας το αγκάθινο στεφάνι από το κεφάλι του Ιησού απέκτησε το κόκκινο χρώμα.

Αποτυπώθηκε μαζί με την Παναγία (Η Παναγία με την Καρδερίνα) σε πίνακα του Ραφαέλο Σάντσιο (Ραφαήλ) που φιλοξενείται στο Ουφίτζι (Galleria degli Uffizi) στη Φλωρεντία, το 1506.

Το 1654 ο Ολλανδός Κάρελ Φαμπρίτσιους (μαθητής του Ρέμπραντ) την αποτύπωσε σε πίνακα (Η καρδερίνα) που εκτίθεται σήμερα στο Μουσείο Μαουριτσχάους της Χάγης.

Στην ολλανδική τέχνη αντανακλούν την επινοητικότητα, την επιδεξιότητα αλλά και την αγάπη που βρίσκεται σε αιχμαλωσία, απεικονίζοντας μεταφορικά τις γυναίκες που δρούσαν στον οριοθετημένο χώρο του νοικοκυριού. Ακολουθώντας επομένως την τάση της ολλανδικής Χρυσής Εποχής για λεπτομερή ρεαλισμό, νεκρές φύσεις και αναπαράσταση απλών σκηνών της καθημερινής ζωής.

Η καρδερίνα εντοπίζεται σε πίνακες καλλιτεχνών όπως ο Abraham Mignon, Φρούτα - Νεκρή Φύση με Σκίουρο και Καρδερίνα (Fruit-Still Life with Squirrel and Goldfinch), c. 1660-79, Staatliche Museen, Κάσσελ, Γερμανία.