Η κυρά της Ρούμελης

Ανάμεσα στη Χελιδόνα και την Καλιακούδα στέκει αγέρωχη, αντιστεκόμενη επί αιώνες σε φωτιές, λεηλασίες και επιδρομές αλλοφύλων.

Αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα προσκυνήματα της Ορθοδοξίας.

Η Παναγία η Προυσιώτισσα, η κυρά της Ρούμελης.

Η εικόνα έχει φιλοτεχνηθεί από τον Ευαγγελιστή Λουκά και το σημερινό ασημένιο περίβλημα είναι προσφορά του Γεώργιου Καραϊσκάκη ως τάμα επειδή θεραπεύτηκε από σοβαρή ασθένεια. Ο Καραϊσκάκης είχε το αρχηγείο του στη Μονή και πέρασε εκεί φιλοξενούμενος αρκετά χρόνια.

Η Μονή χρονολογείται από τον 829 μ.Χ.

Τότε, προκειμένου η εικόνα να γλυτώσει από τον φανατικό εικονομάχο Αυτοκράτορα Θεόφιλο, δύο μοναχοί, ο Διονύσιος και ο Τιμόθεος την παίρνουν από την Προύσσα της Μικράς Ασίας και την φέρνουν στην Ελλάδα στο σημείο που βρίσκεται σήμερα και που παλιότερα υπήρχε το εξαφανισμένο πια Μαντείο του Οδυσσέα. Εκεί ανάβουν ένα μεγάλο πυρσό που φώτιζε τα βράχια και εντυπωσίαζε τους ντόπιους.

Μιά άλλη εκδοχή λέει πως την εικόνα μετέφερε από την Προύσσα μόνο ο Διονύσιος, που όταν πάτησε στην Ελλάδα, η εικόνα εξαφανίστηκε. Μετά από καιρό στο σημείο αυτό της Ευρυτανικής γης, βοσκοί είδαν έναν μεγάλο φωτεινό στύλο. Ο Διονύσιος πηγαίνει στο σημείο και διαπιστώνει πως ήταν η εικόνα που μετέφερε. Την πάιρνει λοιπόν και την πάει στην Υπάτη που έμενε τότε, αλλά η εικόνα κια πάλι εξαφανίζεται επιστρέφοντας στο σημείο αυτό της Ευρυτανικής γης. Ήταν το σημάδι πως η ίδια η Παναγία είχε επιλέξει αυτό το σημείο.

Και στις δύο εκδοχές υπάρχει η Προύσα και ο Πυρσός.

Έτσι έχουμε και δύο εκδοχές για την προέλευση του ονόματος. Η μία που λέει πως οφείλεται στην προέλευσή της εικόνας από την Προύσα και ή άλλη που λέει πως η ονομασία οφείλεται στον Πυρσό και πως αρχικά ήταν Μονή Πυρσού ή Μπουρσού για να μετονομαστεί οριστικά με ΦΕΚ σε Μονή Προυσού το 1845 (να σας πω πως οι ντόπιοι τη λένε και Μπουρσιώτισσα).

Ξέφυγα λίγο στο κείμενο, αλλά επειδή όλα αυτά της παράδοσης μ' εξιτάρουν θα σας πω ένα τελευταίο. Στις 16 Αυγούστου του 1944 όλα τα κτήρια κάηκαν από του Γερμανούς επειδή η Μονή ήταν κέντρο στήριξης της Εθνικής Αντίστασης. Η εικόνα δεν κάηκε γιατί ήταν τοποθετημένη σε κρύπτη. Ο θρύλος λέει πως όταν ο Γερμανός διοικητής έδινε τις εντολές, μια αόρατη δύναμη τον έριξε κάτω και έτσι δεν κάηκε η εικόνα.

Σημείο αναφοράς για την Ευρυτανία αλλά και την Αιτωλοακαρνανία, δέχεται καθημερινά πλήθος επισκεπτών (αυτό να ξέρετε το φοβάμαι, φοβάμαι την εμπορευματοποίηση της πίστης).

Σήμερα η Μονή (και καλά κάνει) ακολουθεί τα σύγχρονα μονοπάτια επικοινωνίας και κοινωνικής διασύνδεσης. Έχει ιστοσελίδα, δυστυχώς καθόλου ενημερωμένη, δραστήρια σελίδα στο facebook, και απ' ότι είδα απαντάει και σε σχόλια στο Google Maps. Εντάξει για instagram, twitter, linkedin, δεν έψαξα...

Στη Μονή υπάρχει βιβλιοθήκη με σπάνιας αξίας έντυπα καθώς και Μουσείο στο οποίο μεταξύ αρκετών θρησκευτικών εκθεμάτων θα δείτε και τα όπλα του Καραϊσκάκη.

Τέλος να σας πω τώρα και δύο αρνητικά κατ' εμέ.

Δίπλα στη Μονή υπάρχει η Σχολή Ελληνικών Γραμμάτων της Ρούμελης η οποία δυστυχώς δεν είναι επισκέψιμη και αναρωτιέμαι γιατί να μην είναι ένα υπέροχο συντηρημένο Μουσείο. Δεν μπορώ να πιστέψω πως το θέμα είναι οικονομικό.