Ανήκω και ‘γω στην κατηγορία αυτή των Ελλήνων που ή αγαπημένη τους φράση είναι «την άλλη φορά». Μια άλλη φορά που αν το καλοσκεφτείτε μπορεί και να μην έρθει… 
Έτσι, ενώ είχα περάσει εκατοντάδες φορές μπροστά από τον Αρχαιολογικό χώρο της Βραυρώνας πηγαίνοντας για τον υδροβιότοπο, ενώ κάθε φορά που πέρναγα και έβλεπα τις κολώνες απ’ έξω, εντυπωσιαζόμουν, μέσα δεν είχα μπει. Την άλλη φορά, έλεγα πάντα…
Ήρθε λοιπόν η άλλη φορά.
Τι έχει λοιπόν να δει εκεί μέσα ο επισκέπτης;
Τον εξωτερικό Αρχαιολογικό χώρο που περιλαμβάνει: Τα ερείπια του Ναού. Σώζεται μόνο η θεμελίωσή του κι αυτή όχι ολόκληρη. Δεν είναι οι κολώνες ο Ναός. Οι κολώνες εσφαλμένως θεωρούνται από αρκετούς ως ο Ναός. Οι κολώνες είναι η στοά του Ναού (κάτι σαν οριοθέτηση της αυλής του Ναού). Τον τάφο της Ιφιγένειας, την «Πηγή» και την πέτρινη γέφυρα που από κάτω της περνάει ο Ερασίνος ποταμός.
Το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου που φτιάχτηκε μετά την Άλωση πάνω σε ερείπια άλλης μεγαλύτερης εκκλησίας.
Το Αρχαιολογικό Μουσείο που εκτός από τα ευρήματα του χώρου, φιλοξενεί σε ξεχωριστή αίθουσα ευρήματα κι από άλλες περιοχές της Ανατολικής Αττικής.
Τι γίνονταν εκεί;
Η Θεά Άρτεμις λατρευόταν από τους αρχαίους Έλληνες ως Θεά της Φύσης και του Κυνηγιού, προστάτιδα των ζώων, ήμερων και άγριων, Θεά της ζωής και της γονιμότητας, προστάτιδα του γάμου, των γυναικών, της οικογενειακής ζωής, της γέννησης και της ανατροφής των παιδιών (Άρτεμις Κουροτρόφος).
Εκεί, σύμφωνα με το μύθο, στο Ιερό της Θεάς, ζούσε μια αρκούδα που τραυμάτισε κάποιο κοριτσάκι. Τα αδέρφια του κοριτσιού σκότωσαν την αρκούδα, η Άρτεμις νευρίασε και έριξε λοιμό στην Αθήνα. Τι να κάνουν οι Αθηναίοι… ζήτησαν χρησμό για το πως θα γλυτώσουν από τον λοιμό και ο χρησμός είπε πως πρέπει να αφιερώνουν για κάποιο διάστημα νεαρά κορίτσια (παρθένες) στη Θεά για να την υπηρετούν. Τα μικρά αυτά κορίτσια (που λέγονταν άρκτοι. Άρκτος = αρκούδα) θα έμεναν στη Βραυρώνα και παράλληλα με τις υπηρεσίες τους προς τη Θεά, θα προετοιμάζονταν για τον έγγαμο βίο από τη Θεά. Συμφώνησε και η Θεά και έτσι ξεκίνησαν τα «Άρκτεια»
Τα Άρκτεια είχαν έναν κύκλο 4 ή 5 ετών που ολοκληρώνονταν και ξαναξεκίναγε με τα «Βραυρώνια». Ο Ναός στη Βραυρώνα χτίστηκε τον 5ο π.Χ αιώνα. Τον 6ο π.Χ. αιώνα χτίστηκε αντίστοιχος Ναός (Βραυρωνίας Αρτέμιδος – Το Βραυρώνιο) στην Ακρόπολη των Αθηνών (το έφτιαξε ο Πεισίστρατος ο οποίος καταγόταν από τη Βραυρώνα και ήταν τύραννος των Αθηνών σε διάφορα διαστήματα όχι συνεχόμενα. Συνεχόμενα έγινε μετά από εμφύλια μάχη που έγινε στην Κάντζα και την κέρδισε). Από το Βραυρώνιο της Ακρόπολης των Αθηνών λοιπόν, κάθε τέσσερα ή πέντε χρόνια ξεκινούσε πομπή που κατέληγε στον Ναό της Αρτέμιδας στη Βραυρώνα, όπου εκεί μέσα θυσίες, χορούς και άλλες λατρευτικές εκδηλώσεις ολοκληρώνονταν μια Αρκτεία και ξεκίναγε μια νέα.
Στο Ιερό της Βραυρώνας, εκτός από την Άρτεμη, λατρεύονταν και η Ιφιγένεια.
Σύμφωνα με τον μύθο, τη λατρεία της Αρτέμιδος έφεραν στη Βραυρώνα ο Ορέστης και η Ιφιγένεια, τα παιδιά του Αγαμέμνονα. Ο Ευριπίδης στην Ιφιγένεια εν Ταύροις αναφέρει πως ο Ορέστης, προκειμένου να λυτρωθεί από τις Ερινύες που τον βασάνιζαν για τον φόνο της μητέρας του, ακολουθώντας χρησμό του Απόλλωνα μετέβη στην Ταυρική, τη χώρα των Ταύρων (Κριμαία), προκειμένου να πάρει το διιπετές ξόανο (ξύλινο ομοίωμα) της Αρτέμιδος και να το μεταφέρει στην Αττική, μαζί με την αδερφή του Ιφιγένεια. Με τη βοήθεια της θεάς Αθηνάς ο Ορέστης εκπλήρωσε την αποστολή του και τα δύο αδέρφια αποβιβάστηκαν στην Αττική.
Με υπόδειξη της Αθηνάς ο Ορέστης ίδρυσε στις Αλές Αραφινήδες (Αρτέμιδα/Λούτσα) τον ναό της Αρτέμιδος Ταυροπόλου για να στεγάσει το ξόανο της θεάς, ενώ η Ιφιγένεια παρέμεινε για το υπόλοιπο της ζωής της ως κλειδούχος ιέρεια της Αρτέμιδος στο Ιερό της Βραυρώνας, όπου και τάφηκε.
«Της θεάς ιέρεια εσύ, Ιφιγένεια, πρέπει να γίνεις στους ιερούς Βραυρώνιους λόφους. Εκεί και θα σε θάψουν, σαν πεθάνεις κι όσα κρουστά υφαντά θα μένουν μέσα στα σπίτια από γυναίκες που θα τύχει στη γέννα τους απάνω να πεθάνουν σ’ εσέ θα τα προσφέρνουν».
Ευριπίδης, Ιφιγένεια εν Ταύροις.
Ήρθε λοιπόν η άλλη φορά.
Κόστος εισόδου 6 ευρώ (2024 - λίγα κατά τη γνώμη μου) και με το εισιτήριο αυτό μπαίνεις σε Αρχαιολογικό χώρο και Μουσείο. Χρόνος παραμονής δικός μου 2,5 ώρες.
Οι ταμπέλες απ’ έξω λένε για Αρχαιολογικό Χώρο, Παλαιοχριστιανικό Ναό και Σκήτη του Αγίου Τιμοθέου. O υπάλληλος που ρώτησα δεν ήξερε να μου πει που ήταν. Μου μίλησε για μια μικρή τρύπα στο βράχο μη επισκέψιμη που δεν ήξερε την ακριβή της θέση. Εκ των υστέρων ανακάλυψα πως η σκήτη του Αγίου Τιμοθέου ήταν το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου που υπάρχει εντός του Αρχαιολογικού χώρου και είναι ανοιχτό μόνο του Αγίου Γεωργίου. Ποτέ άλλοτε.
Τον εξωτερικό Αρχαιολογικό χώρο που περιλαμβάνει: Τα ερείπια του Ναού. Σώζεται μόνο η θεμελίωσή του κι αυτή όχι ολόκληρη. Δεν είναι οι κολώνες ο Ναός. Οι κολώνες εσφαλμένως θεωρούνται από αρκετούς ως ο Ναός. Οι κολώνες είναι η στοά του Ναού (κάτι σαν οριοθέτηση της αυλής του Ναού). Τον τάφο της Ιφιγένειας, την «Πηγή» και την πέτρινη γέφυρα που από κάτω της περνάει ο Ερασίνος ποταμός.
Το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου που φτιάχτηκε μετά την Άλωση πάνω σε ερείπια άλλης μεγαλύτερης εκκλησίας.
Το Αρχαιολογικό Μουσείο που εκτός από τα ευρήματα του χώρου, φιλοξενεί σε ξεχωριστή αίθουσα ευρήματα κι από άλλες περιοχές της Ανατολικής Αττικής.
Τι γίνονταν εκεί;
Η Θεά Άρτεμις λατρευόταν από τους αρχαίους Έλληνες ως Θεά της Φύσης και του Κυνηγιού, προστάτιδα των ζώων, ήμερων και άγριων, Θεά της ζωής και της γονιμότητας, προστάτιδα του γάμου, των γυναικών, της οικογενειακής ζωής, της γέννησης και της ανατροφής των παιδιών (Άρτεμις Κουροτρόφος).
Εκεί, σύμφωνα με το μύθο, στο Ιερό της Θεάς, ζούσε μια αρκούδα που τραυμάτισε κάποιο κοριτσάκι. Τα αδέρφια του κοριτσιού σκότωσαν την αρκούδα, η Άρτεμις νευρίασε και έριξε λοιμό στην Αθήνα. Τι να κάνουν οι Αθηναίοι… ζήτησαν χρησμό για το πως θα γλυτώσουν από τον λοιμό και ο χρησμός είπε πως πρέπει να αφιερώνουν για κάποιο διάστημα νεαρά κορίτσια (παρθένες) στη Θεά για να την υπηρετούν. Τα μικρά αυτά κορίτσια (που λέγονταν άρκτοι. Άρκτος = αρκούδα) θα έμεναν στη Βραυρώνα και παράλληλα με τις υπηρεσίες τους προς τη Θεά, θα προετοιμάζονταν για τον έγγαμο βίο από τη Θεά. Συμφώνησε και η Θεά και έτσι ξεκίνησαν τα «Άρκτεια»
Σύμφωνα με τον μύθο, τη λατρεία της Αρτέμιδος έφεραν στη Βραυρώνα ο Ορέστης και η Ιφιγένεια, τα παιδιά του Αγαμέμνονα. Ο Ευριπίδης στην Ιφιγένεια εν Ταύροις αναφέρει πως ο Ορέστης, προκειμένου να λυτρωθεί από τις Ερινύες που τον βασάνιζαν για τον φόνο της μητέρας του, ακολουθώντας χρησμό του Απόλλωνα μετέβη στην Ταυρική, τη χώρα των Ταύρων (Κριμαία), προκειμένου να πάρει το διιπετές ξόανο (ξύλινο ομοίωμα) της Αρτέμιδος και να το μεταφέρει στην Αττική, μαζί με την αδερφή του Ιφιγένεια. Με τη βοήθεια της θεάς Αθηνάς ο Ορέστης εκπλήρωσε την αποστολή του και τα δύο αδέρφια αποβιβάστηκαν στην Αττική.
«Της θεάς ιέρεια εσύ, Ιφιγένεια, πρέπει να γίνεις στους ιερούς Βραυρώνιους λόφους. Εκεί και θα σε θάψουν, σαν πεθάνεις κι όσα κρουστά υφαντά θα μένουν μέσα στα σπίτια από γυναίκες που θα τύχει στη γέννα τους απάνω να πεθάνουν σ’ εσέ θα τα προσφέρνουν».
Ευριπίδης, Ιφιγένεια εν Ταύροις.
Πηγές: