Τρείς ημερομηνίες που ο θάνατος έκοβε... βόλτες στη Λεωφόρο Μαραθώνος, από την Παλλήνη έως το Πικέρμι. 
Μια ακόμη περίπτωση όπου ο Ναζισμός έδειξε το χειρότερό του πρόσωπο, όπου η εκδίκηση ξεπερνά τον ανθρώπινο νου και παίρνει τη μορφή τέρατος που διψά για αίμα.
Όταν ο αριθμός των αθώων που έχασαν τη ζωή τους παραμένει αδιευκρίνιστος…
Ας τα δούμε όμως από την αρχή όσο πιο σύντομα μπορώ, γιατί αυτά που διάβασα ήταν συγκλονιστικά.
Το πρωινό της 12ης Ιουλίου 1944 Γερμανική Φάλαγγα οχημάτων που είχε ξεκινήσει από τη Ραφήνα και κατευθύνονταν προς Αθήνα δέχεται επίθεση από κλιμάκιο του ΕΛ.Α.Σ. που είχε την έδρα του στη Νταού Πεντέλης, πίσω από το τότε Ψυχιατρικό Νοσοκομείο. Το αποτέλεσμα της επίθεσης ήταν να σκοτωθούν τρεις Γερμανοί. Ο Λοχαγός Διοικητής του “Οχυρού” της Ραφήνας, ο Γερμανός Λιμενάρχης της Ραφήνας, και ο οδηγός τους.
Το σημείο της επίθεσης δεν είναι κοινό σε όλες τις περιγραφές. Κάποιοι λένε πως η επίθεση έγινε πριν το Πικέρμι (πηγαίνοντας προς Αθήνα) κάποιοι άλλοι πως έγινε μετά το Πικέρμι στην ευθεία της Μοναξιάς. Προσωπικά πιστεύω πως έγινε πριν το Πικέρμι λαμβάνοντας υπ’ όψη πως το τμήμα του ΕΛ.Α.Σ. ξεκίνησε από τη Νταού και θα ήταν πιο δύσκολο σε μια ομάδα οπλισμένων ανθρώπων να φτάσει μέχρι τη Μοναξιά (διασταύρωση της Λ. Μαραθώνος με την οδό Αγίου Δημητρίου).
Διαφορετικές απόψεις καταγράφονται και για τον λόγο της επίθεσης. Κάποιοι λένε πως επρόκειτο για μια επίθεση επίδειξης ισχύος από την πλευρά των αντιστασιακών. Κάποιοι άλλοι λένε πως επρόκειτο για επίθεση απελευθέρωσης στελέχους της αντίστασης που είχε συλληφθεί στις 8 Ιουλίου και υπήρχε πληροφορία μεταφοράς του στη Μέρλιν για τις 12 Ιουλίου, το οποίο όμως δεν ήταν στη φάλαγγα που δέχτηκε την επίθεση.
Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί τις μαρτυρίες (γραπτές και προφορικές) πέντε ανθρώπων. Του Ιατρού – Συγγραφέα Μιχάλη Δελησάββα, του παλαιού Προέδρου της Κοινότητας Ραφήνας Θανάση Πιστικίδη, του Παλληνιώτη Στρατηγού ε.α. Ιωάννη Οικονόμου, του Δημήτρη Μακρή ερευνητή τοπικής ιστορίας Ραφήνας – Πικερμίου και του Βασίλη Ιωαννίδη από ανέκδοτες βιωματικές αναμνήσεις. Όπως λέει κι ο συγγραφέας «πέντε άνθρωποι με διαφορετικές προσεγγίσεις του συμβάντος της 12ης Ιουλίου 1944. Ακούσματα, βιώματα, γεγονότα σε ένα κουβάρι, που δυστυχώς καμιά επίσημη πηγή, από πλευράς Πολιτείας, δεν φρόντισε ή δεν θέλησε δεκαετίες τώρα να ξετυλίξει».
Εκκαθαριστικές επιδρομές που ξεκινούν από τις ρεματιές της Πεντέλης που οδηγούν στη Λ. Μαραθώνος και σε όλο το μήκος της Μαραθώνος από τη Ραφήνα μέχρι τον Σταυρό οδηγούν σε αδιάκριτες συλλήψεις προσαγωγές βασανισμούς και εκτελέσεις. Ξυλοκόποι, καρβουνιάρηδες, και τυχαίοι περαστικοί ή συντριπτική πλειοψηφία των θυμάτων. Άλλοι εκτελούνται επί τόπου, οι περισσότεροι όμως οδηγούνται στον Λόφο Λεβίδη στην Παλλήνη για ανάκριση… Κάποιοι ευτυχώς φεύγουν ζωντανοί από το Λόφο Λεβίδη. Λίγοι όμως… Οι περισσότεροι εκτελούνται ή αφήνουν την τελευταία τους πνοή στα φρικτά βασανιστήρια.
Ο Παλληνιώτης Στρατηγός Ιωάννης Οικονόμου γράφει: «Όμως και πάλι οι Γερμανοί δεν σταμάτησαν. Έφεραν το ίδιο βράδυ στο λόφο του Λεβίδη - ή Λεβίδου δεν έμενε εκεί αυτή την εποχή - διακόσιους αθώους πατριώτες που είχαν συλλάβει σε μπλόκα τις προηγούμενες ημέρες. Τους πενήντα απ' αυτούς τους πήρανε απ' το μαρτυρικό μπλοκ 15 του στρατοπέδου Χαϊδαρίου. Για δύο ολόκληρα μερόνυκτα οι Γερμανοί τυράννησαν φρικτά και με ασύλληπτες μεθόδους τους διακόσιους αθώους ομήρους προτού τους εκτελέσουν. Το δημοσίευμα της «Βραδυνής» γράφει ότι τους «ανεσκολόπησαν» ενώ άλλες πληροφορίες μιλούσαν γι' ακόμη πιο φρικτά μαρτύρια, όπως ήταν το δέσιμο του ενός ποδιού στον πεύκο και του άλλου σε τρίκυκλη μοτοσικλέτα που ξεκινούσε αργά - αργά μέχρις ότου οι δύστυχοι όμηροι σχιζόντουσαν στα δύο. Αυτή τη φοβερή πράξη των Γερμανών την είδαν κάποιοι κάτοικοι της Παλλήνης όταν με κίνδυνο της ζωής τους πλησίασαν το χωριό και το λόφο. Οι κραυγές των μελλοθανάτων που ζητούσαν απεγνωσμένα βοήθεια, ανάμεικτες με τους εκκωφαντικούς θορύβους των μοτοσικλετών και τους πυροβολισμούς, ξεσκίζανε την ησυχία της καλοκαιριάτικης νύχτας ως το πρωΐ»
Και συνεχίζει… «Οι δολοφόνοι έθαψαν τα θύματά τους σε ομαδικό τάφο πάνω στο λόφο, στη ΒΑ. πλευρά του. Όταν οι Γερμανοί έφυγαν επισκεφθήκαμε, οι τότε κάτοικοι της Παλλήνης, τον τάφο και τον χώρο του μαρτυρίου των αθώων πατριωτών. Όμως αργότερα, με εντολή του ιδιοκτήτη του λόφου, τα οστά των μαρτυρικών νεκρών μεταφέρθηκαν με απόλυτη μυστικότητα σε κάποιο νεκροταφείο. «Ώρες είναι τώρα», θα σκέφθηκε, «να έχουμε και επισκέψεις από τους συγγενείς των διακοσίων νεκρών και μνημόσυνα και τελετές». Και έτσι οι αδικοχαμένοι του λόφου δεν βρήκανε τη γαλήνη ούτε στον τάφο τους. Ιερόσυλη πράξη...»
Ο ακριβής αριθμός των αθώων που βασανίστηκαν και έχασαν τη ζωή τους στο λόφο Λεβίδη δεν είναι γνωστός, αφού οι μνήμες και οι διηγήσεις μπερδεύονται.
Το 1947 η εφημερίδα «Κύρηξ της Αιγίνης» γράφει για δύο αδέρφια από την Αίγινα που οδηγήθηκαν και οι δύο στην κρεμάλα του Πικερμίου:
«Μέσα στους 50 αθώους ήταν τα δύο αδέλφια που οδηγήθηκαν εκεί (στο Πικέρμι). Η αγριότητα όμως των Γερμανών ήταν μοναδική σε εφευρετικότητα. Δεν έφτανε το κρέμασμα του αθώου για το φταίξιμο άλλου, δεν έφτανε η δημιουργία της πρωτάκουστης ομαδικής ευθύνης, αλλά ακόμη έπρεπε τη θηλιά να την περάσει ο ένας στον λαιμό του άλλου και εν συνεχεία να τον κρεμάσει παρακολουθώντας το μαρτύριο του συνανθρώπου του και περιμένοντας το δικό του. Έτσι και τα δύο αδέλφια, που δεν είχαν ψυχρανθεί ποτέ, πέρασε το ένα τη θηλιά στο λαιμό του άλλου και με το μαρτυρικό τους θάνατο πύκνωσαν τον αριθμό των θυμάτων της βάρβαρης γερμανικής Κατοχής»
Επίλογος
Η μνήμη των θυμάτων του Πικερμίου τιμάται κάθε χρόνο στον χώρο του μνημείου (19ο χλμ Λ. Μαραθώνος) από την AΔΕΛΦΟΤΗΤΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ ΤΩΝ 54 ΕΛΛΗΝΩΝ ΠΑΤΡΙΩΤΩΝ ΠΟΥ ΑΠΑΓΧΟΝΙΣΤΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΓΕΡΜΑΝΟΥΣ ΚΑΤΑΚΤΗΤΕΣ ΤΗΝ 21/7/1944 ΣΤΟ 19ο ΧΙΛΙΟΜΕΤΡΟ ΠΡΟΣ ΡΑΦΗΝΑ.
Αυτοί των οποίων η μνήμη δεν τιμάται, είναι οι αθώοι νεκροί του Λόφου Λεβίδη, οι οποίοι αρχικώς ενταφιάσθηκαν ενός του Λόφου και στη συνέχεια μεταφέρθηκαν σε άγνωστη τοποθεσία. Άγνωστη μέχρι το 2023, όταν ο τότε Αντιδήμαρχος Παλλήνης Βασίλης Δημητριάδης ανακάλυψε τάφο εντός του κοιμητηρίου της Παλλήνης ο οποίος φιλοξενεί 12 εξ’ αυτών. Το μνήμα φέρει όνομα και στη βάση του γράφει «ΕΞΕΤΕΛΕΣΘΗ 17-7-1944 ΥΠΟ ΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΩΝ ΜΑΖΙ ΜΕ ΑΛΛΟΥΣ ΔΩΔΕΚΑ». Ο θανών του οποίου το όνομα φέρει το μνήμα ήταν ξυλοκόπος, όπως με πληροφόρησε η εγγονή του, η οποία επίσης μου επιβεβαίωσε πως πρόκειται για κοινοτάφιο.
Όταν ο αριθμός των αθώων που έχασαν τη ζωή τους παραμένει αδιευκρίνιστος…
Ας τα δούμε όμως από την αρχή όσο πιο σύντομα μπορώ, γιατί αυτά που διάβασα ήταν συγκλονιστικά.
12 Ιουλίου 1944
(Από το Βιβλίο του Κώστα Αγγελή – «Μιχαήλ Μάνος 1898 – 1944, Η ζωή, το έργο και η θυσία ενός αληθινού πατριώτη»)Το πρωινό της 12ης Ιουλίου 1944 Γερμανική Φάλαγγα οχημάτων που είχε ξεκινήσει από τη Ραφήνα και κατευθύνονταν προς Αθήνα δέχεται επίθεση από κλιμάκιο του ΕΛ.Α.Σ. που είχε την έδρα του στη Νταού Πεντέλης, πίσω από το τότε Ψυχιατρικό Νοσοκομείο. Το αποτέλεσμα της επίθεσης ήταν να σκοτωθούν τρεις Γερμανοί. Ο Λοχαγός Διοικητής του “Οχυρού” της Ραφήνας, ο Γερμανός Λιμενάρχης της Ραφήνας, και ο οδηγός τους.
Το σημείο της επίθεσης δεν είναι κοινό σε όλες τις περιγραφές. Κάποιοι λένε πως η επίθεση έγινε πριν το Πικέρμι (πηγαίνοντας προς Αθήνα) κάποιοι άλλοι πως έγινε μετά το Πικέρμι στην ευθεία της Μοναξιάς. Προσωπικά πιστεύω πως έγινε πριν το Πικέρμι λαμβάνοντας υπ’ όψη πως το τμήμα του ΕΛ.Α.Σ. ξεκίνησε από τη Νταού και θα ήταν πιο δύσκολο σε μια ομάδα οπλισμένων ανθρώπων να φτάσει μέχρι τη Μοναξιά (διασταύρωση της Λ. Μαραθώνος με την οδό Αγίου Δημητρίου).
Διαφορετικές απόψεις καταγράφονται και για τον λόγο της επίθεσης. Κάποιοι λένε πως επρόκειτο για μια επίθεση επίδειξης ισχύος από την πλευρά των αντιστασιακών. Κάποιοι άλλοι λένε πως επρόκειτο για επίθεση απελευθέρωσης στελέχους της αντίστασης που είχε συλληφθεί στις 8 Ιουλίου και υπήρχε πληροφορία μεταφοράς του στη Μέρλιν για τις 12 Ιουλίου, το οποίο όμως δεν ήταν στη φάλαγγα που δέχτηκε την επίθεση.
Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί τις μαρτυρίες (γραπτές και προφορικές) πέντε ανθρώπων. Του Ιατρού – Συγγραφέα Μιχάλη Δελησάββα, του παλαιού Προέδρου της Κοινότητας Ραφήνας Θανάση Πιστικίδη, του Παλληνιώτη Στρατηγού ε.α. Ιωάννη Οικονόμου, του Δημήτρη Μακρή ερευνητή τοπικής ιστορίας Ραφήνας – Πικερμίου και του Βασίλη Ιωαννίδη από ανέκδοτες βιωματικές αναμνήσεις. Όπως λέει κι ο συγγραφέας «πέντε άνθρωποι με διαφορετικές προσεγγίσεις του συμβάντος της 12ης Ιουλίου 1944. Ακούσματα, βιώματα, γεγονότα σε ένα κουβάρι, που δυστυχώς καμιά επίσημη πηγή, από πλευράς Πολιτείας, δεν φρόντισε ή δεν θέλησε δεκαετίες τώρα να ξετυλίξει».
17 Ιουλίου 1944
Από 12 Ιουλίου έως 16 Ιουλίου οι Γερμανοί δεν έκαναν τίποτα αιματηρό. Προσπαθούσαν να μάθουν ποιος σχεδίασε και ποιοι συμμετείχαν στην επίθεση. Παράλληλα μελετούσαν και σχεδίαζαν το αποτρόπαιο έγκλημά τους που ξεκίνησε της 17η Ιουλίου 1944 πρωί πρωί.Εκκαθαριστικές επιδρομές που ξεκινούν από τις ρεματιές της Πεντέλης που οδηγούν στη Λ. Μαραθώνος και σε όλο το μήκος της Μαραθώνος από τη Ραφήνα μέχρι τον Σταυρό οδηγούν σε αδιάκριτες συλλήψεις προσαγωγές βασανισμούς και εκτελέσεις. Ξυλοκόποι, καρβουνιάρηδες, και τυχαίοι περαστικοί ή συντριπτική πλειοψηφία των θυμάτων. Άλλοι εκτελούνται επί τόπου, οι περισσότεροι όμως οδηγούνται στον Λόφο Λεβίδη στην Παλλήνη για ανάκριση… Κάποιοι ευτυχώς φεύγουν ζωντανοί από το Λόφο Λεβίδη. Λίγοι όμως… Οι περισσότεροι εκτελούνται ή αφήνουν την τελευταία τους πνοή στα φρικτά βασανιστήρια.
Ο Παλληνιώτης Στρατηγός Ιωάννης Οικονόμου γράφει: «Όμως και πάλι οι Γερμανοί δεν σταμάτησαν. Έφεραν το ίδιο βράδυ στο λόφο του Λεβίδη - ή Λεβίδου δεν έμενε εκεί αυτή την εποχή - διακόσιους αθώους πατριώτες που είχαν συλλάβει σε μπλόκα τις προηγούμενες ημέρες. Τους πενήντα απ' αυτούς τους πήρανε απ' το μαρτυρικό μπλοκ 15 του στρατοπέδου Χαϊδαρίου. Για δύο ολόκληρα μερόνυκτα οι Γερμανοί τυράννησαν φρικτά και με ασύλληπτες μεθόδους τους διακόσιους αθώους ομήρους προτού τους εκτελέσουν. Το δημοσίευμα της «Βραδυνής» γράφει ότι τους «ανεσκολόπησαν» ενώ άλλες πληροφορίες μιλούσαν γι' ακόμη πιο φρικτά μαρτύρια, όπως ήταν το δέσιμο του ενός ποδιού στον πεύκο και του άλλου σε τρίκυκλη μοτοσικλέτα που ξεκινούσε αργά - αργά μέχρις ότου οι δύστυχοι όμηροι σχιζόντουσαν στα δύο. Αυτή τη φοβερή πράξη των Γερμανών την είδαν κάποιοι κάτοικοι της Παλλήνης όταν με κίνδυνο της ζωής τους πλησίασαν το χωριό και το λόφο. Οι κραυγές των μελλοθανάτων που ζητούσαν απεγνωσμένα βοήθεια, ανάμεικτες με τους εκκωφαντικούς θορύβους των μοτοσικλετών και τους πυροβολισμούς, ξεσκίζανε την ησυχία της καλοκαιριάτικης νύχτας ως το πρωΐ»
Και συνεχίζει… «Οι δολοφόνοι έθαψαν τα θύματά τους σε ομαδικό τάφο πάνω στο λόφο, στη ΒΑ. πλευρά του. Όταν οι Γερμανοί έφυγαν επισκεφθήκαμε, οι τότε κάτοικοι της Παλλήνης, τον τάφο και τον χώρο του μαρτυρίου των αθώων πατριωτών. Όμως αργότερα, με εντολή του ιδιοκτήτη του λόφου, τα οστά των μαρτυρικών νεκρών μεταφέρθηκαν με απόλυτη μυστικότητα σε κάποιο νεκροταφείο. «Ώρες είναι τώρα», θα σκέφθηκε, «να έχουμε και επισκέψεις από τους συγγενείς των διακοσίων νεκρών και μνημόσυνα και τελετές». Και έτσι οι αδικοχαμένοι του λόφου δεν βρήκανε τη γαλήνη ούτε στον τάφο τους. Ιερόσυλη πράξη...»
Ο ακριβής αριθμός των αθώων που βασανίστηκαν και έχασαν τη ζωή τους στο λόφο Λεβίδη δεν είναι γνωστός, αφού οι μνήμες και οι διηγήσεις μπερδεύονται.
200 που λέει ο στρατηγός; 150; αφού ο στρατηγός βάζει μέσα στους 200 κι αυτούς που μεταφέρθηκαν από το Χαϊδάρι και για τους οποίους θα σας πω παρακάτω. Περισσότεροι; Λιγότεροι; Νομίζω πως δεν θα μάθουμε ποτέ με ακρίβεια, καθώς δεν θα μάθουμε ποτέ και τα ονόματά τους. Τα ονόματα ξυλοκόπων, καρβουνιάρηδων, περαστικών που έτυχε το πρωινό της 17ης Ιουλίου να βρεθούν μπροστά στο τέρας του Ναζισμού.
Το επόμενο πρωί οι κάτοικοι (της Παλλήνης) αντίκρυσαν ένα φρικτό θέαμα, υπήρχαν παντού στο δρόμο αίματα και σκορπισμένα ρούχα , παπούτσια, καπέλα κλπ. γράφει ο Σύλλογος Παλαιών Κατοίκων Παλλήνης «Ο Παλληνεύς» στο site του.
Και η ανάγνωση των ονομάτων ξεκινά… και τα καμιόνια ξεκινούν με τους 50 για τις φυλακές Αβέρωφ (Λ. Αλεξάνδρας εκεί που σήμερα είναι το Εφετείο Αθηνών).
Είναι 3:30 το πρωί της 21ης Ιουλίου 1944, όταν δύο φορτηγά ξεκινούν με τους 50 μελλοθάνατους για το Πικέρμι.
Το επόμενο πρωί οι κάτοικοι (της Παλλήνης) αντίκρυσαν ένα φρικτό θέαμα, υπήρχαν παντού στο δρόμο αίματα και σκορπισμένα ρούχα , παπούτσια, καπέλα κλπ. γράφει ο Σύλλογος Παλαιών Κατοίκων Παλλήνης «Ο Παλληνεύς» στο site του.
21 Ιουλίου 1944
20 Ιουλίου 1944, χαράματα. 2.750 άνθρωποι παρατάσσονται για την πρωινή αναφορά στις φυλακές του Χαϊδαρίου. Ο Γερμανός Αξιωματικός ανακοινώνει: «Γερμανοί στρατιώτες έπεσαν κατά την εκτέλεσιν της υπηρεσίας των, θύματα θρασύδειλου ενέδρας κομμουνιστών κακούργων. Προς λήψιν αντιποίνων θα απαγχονιστούν την επαύριον πεντήκοτα κομμουνισταί, κατά διαταγήν του Στρατιωτικού Διοικητού Ελλάδος»Και η ανάγνωση των ονομάτων ξεκινά… και τα καμιόνια ξεκινούν με τους 50 για τις φυλακές Αβέρωφ (Λ. Αλεξάνδρας εκεί που σήμερα είναι το Εφετείο Αθηνών).
Είναι 3:30 το πρωί της 21ης Ιουλίου 1944, όταν δύο φορτηγά ξεκινούν με τους 50 μελλοθάνατους για το Πικέρμι.
Υπάρχουν διάφορες περιγραφές του συμβάντος. Σας παραθέτω τις εξής:
Ο Πιστικίδης γράφει «Φτάνουν στο Πικέρμι, στη θέση που είναι σήμερα ο Σταυρός τους, αλλά στην παλιά παραλλαγή του δρόμου. Με την άνεσή τους οι Γερμανοί, διαλέγουν τα πεύκα, όπου θα τους κρεμάσουν, καθώς και τα γερά κλωνιά. Με την ησυχία τους, ετοιμάζουν τις θηλιές από καλώδια και τις δένουν στα διαλεγμένα κλωνιά, και, αφού ετοίμασαν και τις πενήντα, πάλι με την ησυχία τους, λες και έκαναν μια οποιαδήποτε συνήθη καθημερινή τους εργασία, έφεραν τ' ανοιχτά καμιόνια κάτω από τα πεύκα και διέταξαν τους πατριώτες να περάσουν μόνοι τη θηλιά στο λαιμό τους. Όταν περνιόνταν οι θηλιές στο λαιμό, τ' αυτοκίνητο έβαζε μπρος, ξεκινούσε και έφευγε και οι άνθρωποι έμεναν αιωρούμενοι...
…επτά πεύκα σήκωσαν όλο το βάρος των αδικοχαμένων παλικαριών», ενώ γράφει για: «δεκαεπτά» κρεμασμένους «μόνο σ' ένα πεύκο!»
Ο Πιστικίδης γράφει «Φτάνουν στο Πικέρμι, στη θέση που είναι σήμερα ο Σταυρός τους, αλλά στην παλιά παραλλαγή του δρόμου. Με την άνεσή τους οι Γερμανοί, διαλέγουν τα πεύκα, όπου θα τους κρεμάσουν, καθώς και τα γερά κλωνιά. Με την ησυχία τους, ετοιμάζουν τις θηλιές από καλώδια και τις δένουν στα διαλεγμένα κλωνιά, και, αφού ετοίμασαν και τις πενήντα, πάλι με την ησυχία τους, λες και έκαναν μια οποιαδήποτε συνήθη καθημερινή τους εργασία, έφεραν τ' ανοιχτά καμιόνια κάτω από τα πεύκα και διέταξαν τους πατριώτες να περάσουν μόνοι τη θηλιά στο λαιμό τους. Όταν περνιόνταν οι θηλιές στο λαιμό, τ' αυτοκίνητο έβαζε μπρος, ξεκινούσε και έφευγε και οι άνθρωποι έμεναν αιωρούμενοι...
…επτά πεύκα σήκωσαν όλο το βάρος των αδικοχαμένων παλικαριών», ενώ γράφει για: «δεκαεπτά» κρεμασμένους «μόνο σ' ένα πεύκο!»
Ο Οικονόμου γράφει «Τους 27 απ' αυτούς στο τεράστιο κλαδί ενός μόνο πεύκου. Τους υπόλοιπους 29 στα κλαδιά δύο άλλων γειτονικών. Όλους τους άφησαν κρεμασμένους εκεί για 48 ώρες. Ένας 57χρονος ψαράς, με το όνομα Βετόλης, γλύτωσε την κρεμάλα την τελευταία στιγμή, χάρη στην βοήθεια ενός Γερμανού ταγματάρχου που περνούσε τυχαία από την περιοχή και άκουσε τις κραυγές διαμαρτυρίας τούτου του δύστυχου. Ένας κτηνοτρόφος της Παλλήνης, ο Π. Καπουράλος, πυροβολήθηκε και σκοτώθηκε από γερμανικό απόσπασμα καθώς πήγαινε στο μαντρί του λίγο πιο πάνω απ' το χωριό. Μεταξύ των κρεμασμένων ήταν και ένας γαιοκτήμονας από το Χαλάνδρι με το επώνυμο Μάνος, που στάθηκε τραγικά άτυχος. Έχασε τη ζωή του από μια καθυστέρηση λίγων λεπτών της ώρας, που έκανε να φτάσει στον τόπο της τραγωδίας, η διαταγή απόλυσής του, που είχε επιτύχει να εκ δοθεί με διάβημά του στην γερμανική στρατιωτική διοίκηση, ο φίλος του κατοχικός πρωθυπουργός Ιωάννης Ράλλης»
Στο Πικέρμι κρεμάστηκαν από το τέρας του Ναζισμού 54 αθώοι. Οι 50 ήταν από τις φυλακές Χαϊδαρίου. Τρεις φοιτητές της Νομικής, επίσης αντιστασιακοί που ενώ τις ημέρες των επεισοδίων κρύβονταν, εκείνη τη μέρα αποφάσισαν να κατέβουν στην Αθήνα και έπεσαν πάνω στους Γερμανούς φονιάδες. Ο 54ος ήταν ένας 24χρονος Ραφηνιώτης Λιγνιτωρύχος που είχε συλληφθεί δύο μέρες πριν επειδή μάζευε χρήματα για την αντίσταση. Βασανίστηκε, του ζητήθηκε να καταδώσει, αλλά δεν ενέδωσε. Οι Γερμανοί που τον κρατούσαν στη Ραφήνα τον πήγαν στον χώρο της κρεμάλας… Το 1947 η εφημερίδα «Κύρηξ της Αιγίνης» γράφει για δύο αδέρφια από την Αίγινα που οδηγήθηκαν και οι δύο στην κρεμάλα του Πικερμίου:
«Μέσα στους 50 αθώους ήταν τα δύο αδέλφια που οδηγήθηκαν εκεί (στο Πικέρμι). Η αγριότητα όμως των Γερμανών ήταν μοναδική σε εφευρετικότητα. Δεν έφτανε το κρέμασμα του αθώου για το φταίξιμο άλλου, δεν έφτανε η δημιουργία της πρωτάκουστης ομαδικής ευθύνης, αλλά ακόμη έπρεπε τη θηλιά να την περάσει ο ένας στον λαιμό του άλλου και εν συνεχεία να τον κρεμάσει παρακολουθώντας το μαρτύριο του συνανθρώπου του και περιμένοντας το δικό του. Έτσι και τα δύο αδέλφια, που δεν είχαν ψυχρανθεί ποτέ, πέρασε το ένα τη θηλιά στο λαιμό του άλλου και με το μαρτυρικό τους θάνατο πύκνωσαν τον αριθμό των θυμάτων της βάρβαρης γερμανικής Κατοχής»
Επίλογος
Η μνήμη των θυμάτων του Πικερμίου τιμάται κάθε χρόνο στον χώρο του μνημείου (19ο χλμ Λ. Μαραθώνος) από την AΔΕΛΦΟΤΗΤΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ ΤΩΝ 54 ΕΛΛΗΝΩΝ ΠΑΤΡΙΩΤΩΝ ΠΟΥ ΑΠΑΓΧΟΝΙΣΤΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΓΕΡΜΑΝΟΥΣ ΚΑΤΑΚΤΗΤΕΣ ΤΗΝ 21/7/1944 ΣΤΟ 19ο ΧΙΛΙΟΜΕΤΡΟ ΠΡΟΣ ΡΑΦΗΝΑ.
Αυτοί των οποίων η μνήμη δεν τιμάται, είναι οι αθώοι νεκροί του Λόφου Λεβίδη, οι οποίοι αρχικώς ενταφιάσθηκαν ενός του Λόφου και στη συνέχεια μεταφέρθηκαν σε άγνωστη τοποθεσία. Άγνωστη μέχρι το 2023, όταν ο τότε Αντιδήμαρχος Παλλήνης Βασίλης Δημητριάδης ανακάλυψε τάφο εντός του κοιμητηρίου της Παλλήνης ο οποίος φιλοξενεί 12 εξ’ αυτών. Το μνήμα φέρει όνομα και στη βάση του γράφει «ΕΞΕΤΕΛΕΣΘΗ 17-7-1944 ΥΠΟ ΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΩΝ ΜΑΖΙ ΜΕ ΑΛΛΟΥΣ ΔΩΔΕΚΑ». Ο θανών του οποίου το όνομα φέρει το μνήμα ήταν ξυλοκόπος, όπως με πληροφόρησε η εγγονή του, η οποία επίσης μου επιβεβαίωσε πως πρόκειται για κοινοτάφιο.
Πιστεύω πως ήρθε η ώρα και γι' αυτά τα αθώα θύματα του φασισμού να αποκτήσουν μνήμα και ημέρα μνήμης.
Πηγές
ΑΓΓΕΛΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣHistorical Quest
"ΜΙΧΑΗΛ ΜΑΝΟΣ (1898-1944)
Η ΖΩΗ, ΤΟ ΕΡΓΟ ΚΑΙ Η ΘΥΣΙΑ ΕΝΟΣ ΑΛΗΘΙΝΟΥ ΠΑΤΡΙΩΤΗ"
Η ΖΩΗ, ΤΟ ΕΡΓΟ ΚΑΙ Η ΘΥΣΙΑ ΕΝΟΣ ΑΛΗΘΙΝΟΥ ΠΑΤΡΙΩΤΗ"
ΙΩΑΝΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ
Η Παλλήνη (το Χαρβάτι) - Ένας τόπος δύο ιστορίες